Bank Spółdzielczy w Kraśniku rozpoczął działalność dokładnie 11. marca 1907 r. pod nazwą Towarzystwo Oszczędnościowo-Pożyczkowe. W 1918 roku Towarzystwo liczyło 88 członków, w tym 54 rolników. Oprócz nich członkami byli kupcy, murarze, kowale, szewcy a nawet gospodynie domowe. Liczba członków wzrastała systematycznie i w 1922 roku spółdzielnia zrzeszała już 403 członków, w tym 379 rolników. Towarzystwo prowadziło swą działalność w oparciu o fundusze własne, zgromadzone głównie w postaci udziałów członkowskich i wkładów oszczędnościowych.
Po uchwaleniu przez Sejm Pierwszej Rzeczypospolitej w 1920 roku ustawy o spółdzielniach, Towarzystwo Oszczędnościowo-Pożyczkowe w Kraśniku przyjęło nowy statut i zmieniło nazwę na Kasę Spółdzielczą w Kraśniku. Działalność Kasy została rozszerzona poza Kraśnik i obejmowała gminy: Trzydnik, Gościeradów, Dzierzkowice i Wilkołaz. Dalsze lata 1923-1939 były dla Kasy okresem stopniowego rozwoju. Nawet okres kryzysu gospodarczego w latach 1929-1933 nie spowodował załamania organizacyjnego i finansowego.
W roku 1925 Kasa przyjęła za swojego patrona Franciszka Stefczyka, co zostało uwidocznione w nazwie: "Kasa Spółdzielcza im. Stefczyka w Kraśniku z nieograniczoną odpowiedzialnością". Kasa, jako jedyny bank w mieście, prowadziła szeroką działalność kredytową, oszczędnościową a także ożywioną działalność społeczno-wychowawczą w środowisku. Sprawnie działający Zarząd Kasy powiększył majątek do trzech posesji.
W okresie II wojny światowej w działalności Kasy nastąpił poważny regres. Ogromnemu zniszczeniu uległ również majątek. Działalność pożyczkowa w okresie okupacji prowadzona była w ograniczonym zakresie, aż w końcu całkowicie znikła.
Po wojnie Kasa Spółdzielcza swą działalność rozpoczęła dopiero 27. maja 1947 roku. Pierwsze posiedzenie Rady Nadzorczej zobowiązywało Zarząd do uzyskania lokalu, gdyż budynki Kasy były zajęte przez inne instytucje. Najpierw wynajęto pomieszczenie od Spółdzielni Mleczarskiej, a w grudniu tego samego roku odzyskano jeden pokój we własnym budynku. Możliwości kredytowe Banku były nieduże w stosunku do potrzeb gospodarstw wyniszczonych przez wojnę. Był to okres ograniczonej samodzielności, wszelkie decyzje trzeba było uzgadniać z Bankiem Rolnym czy NBP. Dopiero od roku 1956 powrócono do tradycji i doświadczeń spółdzielczości.
W latach 1958-1975 Bank Spółdzielczy w Kraśniku był tzw. Bankiem rejonowym dla banków dwóch powiatów - Kraśnika i Janowa Lubelskiego. Nowy okres działalności Bank rozpoczął z dniem 1. lipca 1975 roku po likwidacji CZSOP i Banku Rolnego. Znacznemu rozszerzeniu uległa działalność kredytowa. Wprowadzono nowe formy oszczędzania. Bank prowadził rozliczenia z tytułu skupu płodów rolnych dokonywanych przez 12 instytucji. Co roku część wygospodarowanej nadwyżki bilansowej przeznaczana była na cele społeczne jak: pomoc finansową dla KGW, organizowanie dziecińców wiejskich, współpracę z SKO, organizowanie konkursów, działalność sportową, pomoc dla takich organizacji, jak PCK czy LOP.
W latach 1970-1976 nastąpiły istotne zmiany w majątku Banku poprzez wyzbycie się dwóch nieruchomości, a rok 1989 był ostatnim rokiem działalności w strukturze państwowo-spółdzielczej. Charakteryzował się poważnym wzrostem wypłat kredytów, z których 85% przeznaczono dla gospodarstw rolnych.
W drugim półroczu 1989 roku, w związku ze zmianą zasad gospodarki i próbami jej urynkowienia, nastąpił niekontrolowany wzrost inflacji. Wprawdzie nadal rozwijała się działalność kredytowa i depozytowa, ale jednocześnie nastąpił gwałtowny wzrost oprocentowania, co zasadniczo zmieniło charakter świadczonych usług bankowych.
Lata 1990-1994 były okresem stopniowego odzyskiwania równowagi po przeżytym szoku roku 1989 oraz wdrażania sprzedaży produktów bankowych w nowych warunkach gospodarczych.
Tekst: Katarzyna Cieślak
